Wat te doen bij twijfel?!

Als jullie mij kennen weten jullie dat ik het leuk vind om diepgaande gesprekken te voeren met vrienden en collega’s. In de meeste gesprekken neem ik vaak helemaal ongevraagd  een coachende rol. Meestal is dat dan ook met een veel te grote kwispelende staart. Gelukkig waarderen mensen dat 9 van de 10 keer wel en hebben ze ook nog wat aan mijn ter-plekke-zelfbedachte-Karim-wetenschap over hoe ze hun leven met meer passie zouden kunnen leven, of hun functie met meer impact kunnen uitvoeren. Een rode draad in de gesprekken die ik voer is hoe je om kunt gaan met twijfel.

Laat ik beginnen met te vertellen dat ik echt super vaak twijfel. Ik twijfel op mijn werk: doe ik het werk wel goed? Ik twijfel als ik spreken voor een groep: kan ik nog wel normaal Nederlands? Ik twijfel zelfs terwijl ik dit schrijf: gaan mensen de zelfbedachte-Karim-wetenschap wel interessant vinden?

Twijfelen is normaal en het is eigenlijk niks anders dan een angst voor het onbekende. Een gevoel waarmee jouw brein jou probeert te overtuigen maken om iets niet te doen. Dat kan soms handig zijn als je op het punt staat iets heel doms te doen, zoals een salto van een dak of iets. Maar als de twijfel het enige is dat je weerhoudt om iets te doen wat je heel graag wilt of belangrijk is, dan staat het in je weg. Mensen lopen zoveel mooie dingen mis enkel en alleen door twijfel. Daarom heb ik mezelf aangeleerd om altijd drie vragen te beantwoorden wanneer ik ergens over twijfel.

De vragen voelen misschien als een no brainer, maar je zult versteld staan van hoe effectief ze zijn. En dat heeft te maken met hoe je brein in elkaar zit. Je brein is namelijk zo gemaakt dat het je wil beschermen voor gevaarlijke of onzekere situaties, door met een heel irritant stemmetje jou cynische vragen te stellen.

Waarschijnlijk ken je dat stemmetje zelf ook wel, en als het goed is heb je dat cynische stemmetje nu gedaan. Heel irritant eigenlijk he?

Wat mij helpt is om mezelf vragen te stellen die dit stemmetje bestrijden en mij helpen om dingen toch wel te doen ondanks mijn twijfel. En deze deel ik graag met je.

1. Waarom niet?

Waarom zou je het niet doen? Waarom zou je niet net even wat harder werken dan de rest, waarom zou je niet die presentatie kunnen geven en waarom zou je niet dat project kunnen leiden?

Je zult merken dat je ondanks de honderd zogenaamd goede redenen om het niet te doen, je toch snel zult zeggen: “Ja.. waarom niet eigenlijk?” 

Maar goed, jouw brein kennende laat die het hier niet bij zitten. Althans.. dat van mij niet.  Mijn brein is net zo’n doorzetter als ik zelf. Dus zodra het merkt dat ik toch door ga ondanks mijn twijfel gooit het er nog een schepje boven op:

(Cynisch stemmetje) “Karim, jij bent echt bij lange na niet zo goed als je collega. Je zult nooit zo goed kunnen werken als hij of zij, je zult nooit zo goed kunnen presenteren en je zult al helemaal niet dat project kunnen leiden.”

Maar hierbij het perfecte antwoord, en gelijk de tweede vraag:

2. Waarom niet ik?!

Waarom zou ik het niet kunnen? Waarom zou ik niet net zo goed kunnen zijn? Waarom zou ik dat toffe project niet kunnen leiden? Als iemand anders het kan, waarom zou ik het dan niet kunnen? Ik heb ook doorzettingsvermogen. Ik kan ook alles leren. Andere mensen hebben toch geen superpowers? Waarom zou ik het dan niet kunnen?

Nu weet je dat je eigenlijk geen geldige reden hebt om iets niet te doen. En je weet ook dat jij goed genoeg bent om het wel te doen. Maar nu denk je vast, jaaaa, maar ik kan het nu nog niet doen. Want ik moet nog eerst dit, en ik moet nog eerst dat, en ik moet nog eerst zus, en ik moet nog eerst zo.

Dit is de fase waarbij jouw brein jou probeert wijs te maken dat je het toch nog even moet uitstellen of afwachten. Ja, je bent wel slim genoeg, en je moet het ook zeker doen, maar nog niet nu. Hier wordt het spannend, want ik zal je verklappen: er komt nooit een magisch moment om iets te doen! Dat moment moet je namelijk zelf creëren. En meestal kan je dat moment meteen creëren met de laatste vraag:

3. Waarom niet nu?

   Met deze laatste vraag zorg je ervoor dat er momentum komt (iets wat jouw cynische stemmetje heel irritant vindt). Want door gewoon iets te starten zal je zien dat jouw omgeving zich zo gaat vormen dat jij uiteindelijk je doel kunt bereiken. Dit heb ik zelf zo vaak meegemaakt, dat ik gewoon tegen mezelf zeg; waarom niet nu? Ik ga gewoon nu beginnen met wat ik heb, en dan zie ik wel hoe ver ik kom. En in negen van de tien gevallen kom ik ook best ver. In ieder geval een stuk verder dan als ik mezelf deze vragen niet had gesteld. Je komt komt hoe dan ook een beetje verder.

   En hoe verder je komt, hoe minder je gaat twijfelen. Dus waarom niet? Waarom niet ik? En waarom niet nu?

Karim Hashem